CSA inthespotlight

Zet jouw CSA in the spotlight

De PR nummer 75 staat in het teken van jouw CSA in the spotlight! Als je werkt op de CSA dan ben je vertrouwd met de omgeving en werkwijzen binnen je eigen organisatie. Maar het is altijd leuk om jouw CSA-collega’s, dichtbij of veraf, te leren kennen en even ‘te gluren bij de buren’. Wie weet wat je ziet en wat je daarvan kunt opsteken.

Voor onze eerstvolgende uitgave, dat wordt de 75ste editie, zijn we op zoek naar CSA’s die zich willen presenteren en informatie met de buren willen delen.

Die informatie is dan bijvoorbeeld de samenstelling van het team, productie, openingstijden en machinepark. Daarnaast is het ook leuk om specifieke projecten te delen binnen jullie CSA die hebben bijgedragen aan verbetering van de scholing, samenwerking binnen het team of met de OK, kwaliteitscontrole, een nieuwe CSA of plannen voor een verbouwing. En uiteraard is het leuk om foto’s van het team of de afdeling toe te voegen.

Het gaat erom dat je de ‘gordijnen even opendoet’ zodat je collega’s van de andere CSA’s bij je binnen kunnen kijken. The spotlight op je eigen CSA moet zijn wat jijzelf graag zou willen weten van een andere CSA.

Schrijf een spraakmakend artikel over jouw CSA en stuur dit met leuke foto’s voor 1 maart 2024 naar redactie@sterilisatievereniging.nl. Dan staat jouw CSA in de volgende Parametric Release in the spotlight!

Ricardo Smulders

Ricardo zorgt voor schone instrumenten

Ricardo Smulders (33) is senior medewerker bij de Centrale Sterilisatie Afdeling (CSA) van het Erasmus MC. Hij en zijn collega’s zorgen 7 dagen per week, 24 uur per dag dat chirurgen en OK-medewerkers schoon instrumentarium hebben.

‘We hebben nooit het gevoel dat het rustig is’, vertelt hij. ‘Misschien omdat we vaak spoedoperaties overnemen van andere ziekenhuizen, zeker nu de coronapandemie zich rustiger houdt en ziekenhuizen bezig zijn uitgestelde operaties in te halen.’

Lees het interview via deze link!

Fotocredit: Harmen de Jong

Diana Bijl

Gluren bij de buren

Dit artikel is een publicatie uit de Parametric Release | mei 2021.
Rubriek ‘uitgelicht/getipt’.

De CSA’s in de Nederlandse ziekenhuizen zijn over het algemeen van hoog niveau; er wordt apparatuur gebruikt dat goed onderhouden en gevalideerd wordt en het personeel dat het bedient is allemaal geschoold. We hebben het instituut NEN dat nationale richtlijnen ontwikkelt en participeert in internationale regelgeving. Een bevlogen collega Jan Huijs die uitstekende praktijkboeken schrijft, de VDSMH en SVN die de CSA’s ondersteunen en zelf ook richtlijnen en  standaarden ontwikkelen. Hoe is dat bij de buren, in Duitsland bijvoorbeeld?

1. DGSV

De Duitse collega’s hebben net als wij een vereniging voor medewerkers die zich bezig houden met steriliseren van medische hulpmiddelen; het Deutsche Gesellschaft für Sterilgutversorgung  (DGSV). De vereniging is in 1996 opgericht en heeft thans zo’n 1.000 leden. De leden zijn medewerkers van de CSA, industrie en hygiënisten. In Duitsland zijn het de hygiënisten en microbiologen die betrokken zijn bij het werk op de CSA terwijl die rol in Nederland vaak overgenomen is door de DSMH’s, een functie die overigens onbekend is in Duitsland.

2. KRINKO

KRINKO is een commissie van het Robert Koch Instituut (vergelijkbaar met het RIVM). De afkorting staat voor Kommission für Krankenhaushygiene und Infektionsprävention en maakt nationale richtlijnen op het gebied van hygiëne, infectiepreventie en ook enkele op het gebied van reinigen, desinfecteren en steriliseren van medische hulpmiddelen. Ze zijn te vergelijken met de vroegere richtlijnen van de Nederlandse Werkgroep Infectie Preventie (WIP) die helaas in 2014 opgeheven is.

3. Zentralsterilization

De DGSV gebruikt het vaktijdschrift Zentralsterilization als een soort verenigingsblad en publiceren de door hun opgestelde aanbevelingen in dit vakblad. Daarnaast worden er in Zentralsterilization ook artikelen van nationale en internationale (wetenschappelijke) onderzoeken geplaatst. Dit laatste gebeurt in Zentralsterilization vaker dan in ons eigen Parametric Release. Wellicht heeft dat te maken met het feit dat Duitsland relatief veel fabrikanten heeft die leveren aan de CSA (chirurgische instrumenten, chemie, apparatuur) en ook veel onderzoek doen op die CSA’s. Het verrichte onderzoek is vaak erg praktisch en heeft meestal als doel het aantonen van efficiënte processen. Door het te publiceren in Zentralsterilization worden de resultaten van onderzoeken op brede schaal gedeeld met collega’s. In Nederland gebeurt dit helaas te weinig. Doordat het tijdschrift de artikelen niet alleen in het Duits maar ook in het Engels publiceert, is het ook nog eens internationaal toegankelijk en daarmee is het tegelijkertijd ook één van de weinige, internationale vaktijdschriften op het gebied van steriliseren en steriliteit. De redactieraad van het tijdschrift bestaat uit leden van diverse landen en Nederland is vertegenwoordigd door drie Nederlandse collega’s.

4. Empfehlungen

Zentralsterilization heeft naast de hoofdartikelen een vaste rubriek ‘Empfehlungen / Recommendations’ waarin een kwaliteitswerkgroep van de DGSV (er zijn er drie) aanbevelingen doet over allerlei zaken die betrekking hebben op het herverwerken van medische hulpmiddelen. De Empfehlungen zijn door hun opzet, gemiddeld vier pagina’s groot, overzichtelijk en erg toegankelijk voor de medewerkers op de CSA. De tekst is opgedeeld in twee kolommen waarbij in de ene kolom een aanbeveling uitgelegd wordt en in de kolom daarnaast de korte en krachtige samenvatting. De Duitse collega’s zijn behoorlijk gestructureerd en inmiddels zijn er 121 aanbevelingen gepubliceerd. Ze zijn allemaal te vinden in de uitgaven van Zentralsterilization en sinds kort ook op de site van DGSV: www.dgsv-ev.de. SVN en VDSMH ontwikkelen soortgelijke praktische richtlijnen die alleen op de eigen website gepubliceerd worden, en verder hebben wij dan nog de Nederlandse normen, de basisinformatie en de praktijkrichtlijnen van de NEN.

5. RUMED

De Empfehlungen zijn heel divers, maar altijd hebben ze op de één of andere manier betrekking op het werk op de AEMP (Aufbereitungseinheit für Medizinprodukte) zoals de CSA in Duitsland heet. Trouwens, ze hebben er ook een mooie Engelse afkorting voor, die ze steeds vaker gebruiken. Waarschijnlijk omdat dit lekkerder bekt: RUMED (Reprocessing Unit for Medical Devices).

6. A.K.I.

Een andere belangrijke groep in Duitsland is de Arbeitskreis Instrumenten Aufbereitung ofwel de
Instrument Reprocessing Working Group. Dit is een groep fabrikanten die onder andere het befaamde en ook bij ons bekende ‘rode boek’ heeft uitgeven dat in twintig talen vertaald is, zo ook in het Nederlands. Officieel heet het ‘Instrumentenreiniging, instrumenten reinigen om waarde te behouden’. Dit boek is vooral heel handig om meer te weten te komen over de inwerking van chemie en de CSA-processen op de chirurgische instrumenten. De laatste versie, waarvan een digitale uitgave, is door de onhandige naam van de website soms lastig te vinden vandaar hier maar even de website genoemd: www.a-k-i.org.

7. Opleiding

In Nederland zijn alle medewerkers op de CSA geschoold bij het ROC of als het al langer geleden is bij het LOI. In Duitsland hebben ze ook een scholingsprogramma. Dat is vrij uitgebreid en heeft verschillende niveaus. Er zijn opleidingen zoals: de basis en gevorderden opleiding voor MSMH’s op de CSA, aanvullende modules endoscopie, validatie en een verkorte opleiding voor medewerkers in andere zorginstellingen dan een ziekenhuis die belast zijn met het steriliseren van medische hulpmiddelen. Daarnaast zijn er cursussen voor het management en voor de praktijkbegeleider (nieuw). Er zijn verschillende aanbieders voor de scholing, maar ze moeten, net als in Nederland, wel erkend zijn door de beroepsgroep zoals DGSV en SVN.

8. VAH

Bovengenoemde afkorting staat voor Verbund für Angewandte Hygiene. Deze organisatie heeft de VAHliste opgesteld. Dit is een overzicht van desinfectantia die voldoen aan Europese normen en die door onafhankelijke, geaccrediteerde laboratoria getest zijn. In gebruiksaanwijzingen van reusables wordt nog wel eens verwezen naar de VAH-liste. Niet vreemd als je je bedenkt dat veel producenten van reusables in Duitsland gesetteld zijn. Handig dus om te weten wat die VAH-liste is. De site is gedeeltelijk vrij toegankelijk en voor meer uitgebreide informatie is (kosteloos) registreren verplicht. Er is ook een e-boek verkrijgbaar waarin nog veel meer info staat dan op de website.

9. Boek

Wij hebben het zeer toegankelijke en rijkelijk met illustraties voorziene boek van Jan Huijs. Alhoewel, de boeken van Jan zijn ook in het Duits vertaald dus de buren kennen zijn werk ook. Wat wij niet kennen is het Duitse handboek Sachgerechte Aufbereitung von Medizinprodukten, waarvan recent weer een nieuwe editie is uitgekomen. Minder fraai geïllustreerd maar met zeshonderd bladzijden, wel heel uitgebreid.

10. Tenslotte

Zijn er grote verschillen of doet de één het beter dan de andere? Ik denk het niet, maar soms doen we het wel anders dan de buren. De Duitsers doen veel onderzoek en hebben veel regelgeving. Ze hebben een interessant vaktijdschrift en de relatie met microbiologen en hygiënisten is hechter dan in Nederland. Wij hebben de vakspecialist DSMH met zijn eigen verantwoordelijkheid, iets waar de Duitsers met ver- en bewondering naar kijken. Nieuwsgierig geworden? Bezoek de websites van de buren eens en kijk zelf of je er iets leerzaams tussen vindt. Ik denk het wel.

www.vah-online.de
www.DGSV-ev.de
www.RKI.de
www.A-K-I.org

Veel leesplezier.

Diana Bijl
DSMH / DSRD / Deskundige Infectiepreventie
Voorzitter Normcommissie 301.081
Diana Bijl Consultancy

Jeroen en Timothy

De nieuwe sterilisatieafdeling van het UMC Utrecht

Jeroen en Timothy.

Dit artikel is een publicatie uit de Parametric Release | mei 2021.

In januari opende UMC Utrecht een innovatieve sterilisatieafdeling. In een intensief proces van vijf jaar werden nieuwbouw, systemen en processen optimaal op elkaar afgestemd en zijn de nieuwste innovaties toegepast. Het resultaat is een ultramoderne afdeling, uniek in Europa. Op de CSA worden alle medische instrumenten voor de operatiekamers en (poli)klinische afdelingen van het UMC Utrecht, het Wilhelmina Kinderziekenhuis en het Centraal Militair Hospitaal gereinigd en gesteriliseerd.

Jeroen de Geus is als DSMH verantwoordelijk voor de uitkomsten van de processen in de  CSA en nam onder andere deel aan de projectgroep Apparatuur en Processen die een belangrijke rol speelde in de toepassing van de wet- en regelgeving, luchtbeheersing,  logistiek en apparatuur op de nieuwe CSA. Jeroen is een oude bekende op de CSA, want hij kan terugkijken op een 38-jarige loopbaan in diverse functies van jongste bediende via  teamleider en Stafmedewerker Kwaliteit naar DSMH in het UMC Utrecht. Als er iemand bij de bouw van de nieuwe CSA betrokken moest zijn vanwege de onmisbare vakinhoudelijke kennis, dan was Jeroen het wel. “Als ervaringsdeskundige was mijn rol adviserend. Ik weet  hoe CSA-medewerkers werken. Wat ze nodig hebben om hun werk goed en prettig te kunnen doen. Ik kon al mijn ervaring inzetten om de CSA niet alleen mooi en innovatief te laten worden maar ook de beste werkplek voor de MSMH’s.”

Uniek totaalconcept

De voorbereidingen voor de nieuwe CSA werden al in 2015 opgestart, toen het Programma van Eisen werd opgesteld in samenwerking met de afdeling Inkoop, de toenmalige leiding van de CSA, het management van de divisie en het facilitair bedrijf. De aanleidingen voor de nieuwbouwplannen waren dat de bestaande apparatuur was verouderd en afgeschreven. Nieuwbouw bood kansen voor optimalisatie van het sterilisatieproces op het gebied van efficiency, duurzaamheid, ergonomie en kwaliteit. Oftewel ‘Operational Excellence’; het minimaliseren van de logistieke bewegingen, inrichten van processen met een minimale foutkans en zorgen voor een optimale doorstroming in processen. UMC Utrecht heeft voor deze nieuwbouw in co-creatie samengewerkt met bouw- en techniekpartners: Hospitalis (bouw), PMT Partners Medische Techniek (reiniging, desinfectie en sterilisatie), ChipSoft (innovatieve software) en BOIKON (mechanisatie en procesoptimalisatie). Door de intensieve samenwerking tussen alle partners kon het unieke totaalconcept worden ontwikkeld.

Bewaking luchtbeheersing

Bewaking luchtbeheersing.

Reinigingsruimte

Reiniginsruimte.

Organisatie en cultuur

Timothy Allom was teamleider Logistiek OK in het UMC Utrecht. Hij werd in 2019 benoemd tot interim hoofd CSA. De nieuwe CSA was toen in constructie. Timothy: “Ik kreeg de opdracht de nieuwe CSA werkbaar te maken voor het personeel. Ik heb daarbij goed gekeken naar de organisatie en de cultuur. Het ziekteverzuim op de afdeling was hoog; dat is vaak een teken aan de wand. De werkdruk bleek hoog; mensen werkten lange dagen, in het weekend of op incourante tijden. Omdat ik pas in 2019 op de afdeling kwam kijken, heb ik natuurlijk veel gemist van wat zich in het verleden heeft afgespeeld. Daarom was het heel fijn om met Jeroen samen te werken; de ervaring die hij meebracht was onmisbaar. Samen hebben we de medewerkers betrokken bij de nieuwbouw. Want het zijn juist de MSMH’s die op de CSA moeten werken. Je kunt nog zulke mooie plannen bedenken: zij moeten het werk uitvoeren. Zij moeten hun werk goed kunnen doen en zich lekker voelen op hun werkplek.”

Timothy vervolgt: “Iedereen mag meedenken”, was onze boodschap. “Dat probeerden we op allerlei manieren te stimuleren. MSMH’s gingen mee naar de fabriek waar de FAT (Factory Acceptance Test) werd uitgevoerd en we hingen foto’s op van de apparatuur zodat iedereen het kon zien en erover kon nadenken. Hoe ga ik hiermee werken? De CSA moest van de medewerkers worden, dat was onze missie. We wilden dat iedereen trots op de nieuwe afdeling kon zijn. We zijn erg blij met alle input die we van de medewerkers hebben gekregen.”

Nieuw is niet altijd leuk

Timothy: “Wat in dit traject maar weer is gebleken, is dat ieder veranderproces vroeg of laat op weerstand stuit. Nieuwe dingen zijn niet altijd leuk. Maar we zijn er met elkaar doorheen gegaan. We waren er altijd, om vragen te beantwoorden en de medewerkers te informeren. De CSA draait goed en iedereen weet wat hij of zij moet doen. Het is nu aan de nieuwe leiding van de CSA om de processen en protocollen verder te verbeteren.”

 “Je kunt nog zulke mooie plannen bedenken: zij moeten het werk uitvoeren. Zij moeten hun werk goed kunnen doen en zich lekker voelen op hun werkplek.”

Wat is er allemaal veranderd? De werkprocessen zijn grotendeels geautomatiseerd; robots brengen de instrumenten(sets) nu naar de juiste werkplek of zorgen ervoor dat zij onder de juiste condities worden opgeslagen. De vrijgifte van de reinigings- en sterilisatieprocessen zijn gedigitaliseerd in het automatiseringssysteem Hix. De reinigingsapparatuur heeft ook een chemisch desinfectieproces voor thermolabiele instrumenten, is voorbereid voor prionen inactivatie en heeft een aparte droogcabine waardoor het instrumentarium er geheel droog uitkomt. Het sterilisatieproces is vernieuwd, er is een afgesloten ruimte waar de gesteriliseerde pakketten geconditioneerd afkoelen en de ergonomische werkomstandigheden zijn verbeterd. Omdat de robots de zware pakketten met instrumenten verzamelen, stapelen, transporteren en weer ontstapelen, hoeven medewerkers minder loop-, draai-, en tilbewegingen te maken. “De inpakafdeling is nu veel rustiger”, vertelt Jeroen. “De MSMH krijgt de instrumenten aangereikt waaruit hij de set moet samenstellen. Hij kan niet zelf kiezen welke set hij eerst doet; dat wordt geautomatiseerd aangeleverd. Hij is dus nooit meer met meerdere sets tegelijk bezig en kan geen verkeerde prioriteit stellen. Er wordt minder heen en weer gelopen en efficiënter gewerkt. Medewerkers waren in het begin een beetje huiverig of zij zelf niet als een robot de hele dag hetzelfde werk aan dezelfde tafel moesten gaan doen. Maar dat blijkt helemaal niet het geval. Het werk bestaat uit vele taken en er zijn verschillende werkplekken. Er is gelukkig afwisseling  genoeg.”

Petje af

Timothy: “Omdat het beroep van MSMH inmiddels best schaars is geworden, hebben we kritisch gekeken naar de werkzaamheden en hoe we de werkdruk konden verminderen. Al snel bleek dat werkzaamheden als instrumenten ophalen in het ziekenhuis, karren schoonmaken en inpakken niet door geschoolde MSMH’s uitgevoerd hoeven worden. Daar hebben we in eerste instantie uitzendkrachten voor ingezet. Inmiddels hebben we een groot deel van deze krachten in dienst genomen, omdat dit de binding met de afdeling vergroot. Medewerkers voelen zich meer betrokken bij de afdeling als ze bij ons in dienst zijn. En soms zie je zelfs dat zo iemand
uiteindelijk wil doorstromen naar de functie van MSMH en zich aanmeldt voor de opleiding, een hele mooie ontwikkeling.

Karren, bakken, wasmachines

Karren, bakken en wasmachines.

Robot belaadt sterilisator

Robot belaadt sterilisator.

De ingebruikname van de nieuwe sterilisatieafdeling verhoogt de kwaliteit van de zorg, minimaliseert bedrijfsrisico’s en zorgt voor een efficiënter proces. En daarbij wordt ook nog eens veel energie bespaard. Met de warmte die vrijkomt van één sterilisatieproces kan een watertank van zeshonderd liter drie graden worden opgewarmd. Dat warme water wordt gebruikt voor de wasmachines en dan blijft er nog restwarmte over dat elders in het ziekenhuis kan worden ingezet. De nieuwe CSA is nu drie maanden in gebruik, wat betekent dat nu de puntjes op de i worden gezet. “Ik verwacht dat we daar dit hele jaar nog wel mee bezig zullen zijn”, zegt Jeroen. “We zijn nu bijvoorbeeld bezig met de borging en registratie van het losse instrumentarium waar geen barcode op zit. De ISO-certificering komt eraan en heeft onze volle aandacht. En ik zou graag een kwaliteitsslag willen maken in de controle van samengestelde sets. Het proces van reiniging en sterilisatie zit vol met dubbele controles, alleen niet waar het de samengestelde sets
betreft. Terwijl het natuurlijk van groot belang is dat de sets kloppen. Als er iets niet goed is, komt de OK in de knel.”

Timothy: “Ik neem mijn petje af hoor, voor de MSMH’s. Ze leveren knap werk.”

Timothy: “Omdat op de CSA wel zeshonderd sets per dag worden verwerkt, zou het controleren van deze sets veel mankracht en organisatie vragen. Daarom denk ik dat de oplossing eerder zit in ad hoc controles, of steekproefsgewijs. Een andere kwaliteitsslag is dat we samen met de OK en de CSA afspraken maken over het hele proces van reinigen en steriliseren. Er wordt nogal eens onterecht gewezen naar de CSA als iets niet helemaal goed gaat. Maar dat proces van het steriliseren van zeshonderd sets per dag, zoals hier gebeurt, is nog niet zo eenvoudig. Ik heb respect voor wat een CSA-medewerker allemaal moet weten en kunnen. Hij moet zijn weg vinden tussen 23.000 verschillende instrumenten en van een heleboel protocollen kennis hebben. Daar wordt te vaak te eenvoudig over gedacht. Ik neem mijn petje af hoor, voor de MSMH’s. Ze leveren knap werk.

Robot ontlaadt afkoelruimte

Robot ontlaadt afkoelruimte.

“Bepaal vooraf duidelijk de ambities en doelen en vertaal deze naar een duidelijk functioneel en technisch Plan van Eisen. Bewaak te allen tijde de integraliteit tussen apparatuur, bouw en ICT. Innoveren is vallen en opstaan dus houd daar rekening mee in termen van tijd en geld. Doe vooraf grondig onderzoek naar (noodzakelijkheid van) tijdelijke voorzieningen en welke (proces)aanpassingen dit gaat vragen. Maak een (risico)analyse of de organisatie klaar is voor de innovatie. Betrek de medewerkers vanaf het allereerste begin. En tot slot: onderschat het belang van een goede en stabiele projectsystematiek en -organisatie niet!”

SJG Weert nieuwe CSA

SJG Weert neemt nieuwe CSA in gebruik

In een jaar waar corona de gang van zaken bepaalde, is het SJG in Weert gelukt om een compleet nieuwe CSA (Centrale Sterilisatie Afdeling) neer te zetten. De werkzaamheden van de Centrale Sterilisatie Afdeling spelen zich voor velen buiten beeld af, maar het werk is een onmisbaar onderdeel binnen de ziekenhuiszorg. Zonder gereinigde instrumenten immers geen operaties en ingrepen. Voor het ziekenhuis in Weert is de nieuwe afdeling tevens de eerste stap naar een compleet nieuw ziekenhuisgebouw.

Will van Grimbergen is manager Facilitaire Services & Vastgoedontwikkeling van SJG Weert: “Nieuwbouw is voor ons geen luxe, maar een must. Het bestaande gebouw voldoet niet meer aan de eisen van deze tijd en dat gold ook voor onze CSA. Bij het maken van een integraal Masterplan voor de nieuwbouw, waarbij we alle afdelingen van het ziekenhuis opnieuw ontwerpen, is afgesproken dat de CSA vooruitlopend op de nieuwbouw gerealiseerd moet worden. Idealiter hadden we de nieuwe CSA direct in de nieuwbouw gemaakt, maar dat is op zijn vroegst pas over 4 jaar te realiseren en dat is te ver weg.” Het ziekenhuis heeft hierom haast gemaakt met de bouw van een nieuwe CSA, iets dat ondanks alle gebeurtenissen rondom corona, toch is gelukt.

Lees het volledige artikel

Op de foto: Will van Grimbergen en Ronald Ingeveld.
Fotocredits: SJG Weert.

 

Webinar duurzaamheid op de CSA

Webinar Duurzaamheid op de CSA gemist?

Wereldwijd is duurzaamheid een belangrijk onderwerp en steeds vaker wordt er gezocht naar manieren om duurzamer te werken en zo bij te dragen aan een groenere toekomst. Ook steeds meer ziekenhuizen zien hier het belang van in. Op de CSA ligt uw primaire focus op prestaties en de workflow, maar hoe kunt u de verantwoordelijkheid voor het milieu vergroten op uw afdeling?

Getinge ging hierover in gesprek met CSA-managers van over de hele wereld en dit resulteerde o.a. in de organisatie van twee webinars over duurzaamheid op de CSA, die live werden uitgezonden op 2 en 9 februari 2021. Hierin delen Heinze Sikkema van het Medisch Centrum Leeuwarden en Bo Allerelli Andersen van het Sygehus Sønderjylland ziekenhuis in Denemarken hun ervaringen. Heeft u de webinars gemist? Kijk de opname dan gratis terug.

Bekijk de webinar “How to make Sterile Reprocessing more sustainable: real case examples from CSSD”.