In 2017 vertelde Sandy Oostveen, toen nog werkzaam in het St. Antonius Ziekenhuis, in dit magazine al over de toen net in het leven geroepen veldnorm ‘Hygiëne- en kledingvoorschrift Centrale Sterilisatie Afdeling (CSA) en flexibele scopenreiniging en desinfectie (SRD)’. Nu spreken we haar weer, want de veldnorm is inmiddels herzien en verbeterd. Sandy Oostveen is voorzitter van de werkgroep Hygiëne- en kledingvoorschrift op de CSA/SRD. Zij is in het dagelijks leven werkzaam als Deskundige Steriele Medische Hulpmiddelen / Deskundige Scopen Reiniging en Desinfectie in het Amsterdam UMC, locatie VUmc.

“De aanleiding voor de herziening van de veldnorm is het verstrijken van de revisiedatum”, vertelt Sandy. “Toen we in 2016 aan deze norm werkten, was alles nog nieuw. Wet- en regelgeving met betrekking tot kleding en bescherming van CSA/SRD medewerkers was er nog niet. In de WIP richtlijnen ‘persoonlijke hygiëne medewerker’ en ‘persoonlijke beschermingsmiddelen’ én in de richtlijnen ‘steriliseren en steriliteit’ staan de algemene kaders beschreven, maar die sluiten onvoldoende aan op de situatie binnen de CSA/SRD. De meeste ziekenhuizen hadden wel beleid vastgesteld ten aanzien van kledinghygiëne en beschermingsvoorschriften maar deze waren divers en vaak niet gefundeerd. Dit was destijds de reden voor het SVN bestuur om mij te benaderen om een eenduidig gefundeerd Hygiëne- en kledingvoorschrift op te stellen, dat toepasbaar zou zijn voor alle werkplekken waar CSA/SRD werkzaamheden worden uitgevoerd. Het doel was, en is nog steeds, het creëren van veilige arbeidsomstandigheden en borgen van de veiligheid van de medewerkers en voorkoming van herbesmetting van het herverwerkte instrumentarium en flexibele endoscopen. De veldnorm die we toen hebben opgesteld, was op meerdere gebieden voor verbetering vatbaar. Al deze punten hebben we in de nieuwe versie meegenomen.”

Pittige discussies

Voor de herziening werd een werkgroep geformeerd bestaande uit vijftien leden, afkomstig vanuit de beroepsverenigingen SVN (Sterilisatie Vereniging Nederland), vDSMH (vereniging voor Deskundigen Steriele Medische Hulpmiddelen), VHIG (Vereniging voor Hygiëne & Infectiepreventie in de Gezondheidszorg). Bij de eerste veldnorm in 2016 waren zes mensen betrokken. Sandy: “Ik vond het belangrijk dat de norm een breed draagvlak zou krijgen en dat een representatieve afvaardiging van alle deskundigen uit ons vakgebied inspraak zou krijgen. We hebben tijdens de bijeenkomsten zelfs input ontvangen van een operatieassistent. Daarom is het aantal deelnemers in de werkgroep meer dan verdubbeld. Dat was tijdens vergaderingen niet altijd gemakkelijk; er hebben pittige discussies plaatsgevonden en op sommige punten duurde het wel even voor er overeenstemming was bereikt. Maar het is de moeite dubbel en dwars waard geweest.”

Uitbreidingen en verbeteringen

In de diverse bijeenkomsten werd in de werkgroep uitgebreid gesproken en gediscussieerd. Uiteindelijk heeft dit geleid tot een algehele wijziging van de veldnorm, met diverse uitbreidingen en verbeteringen. In de veldnorm wordt meer uitleg gegeven over hoe de werkgroep tot een bepaald advies is gekomen. “Dat is bijvoorbeeld het geval bij het onderwerp ‘het dragen van make-up’, legt Sandy uit. “We leggen duidelijk uit waarom het dragen van mascara en wimper extensions niet wenselijk is tijdens werkzaamheden in de schone ruimten, met onderbouwing en literatuurverwijzing. We hopen dat het medewerkers op deze manier duidelijker wordt hoe belangrijk het is dat zij zich aan deze norm houden.

Ook bij andere onderwerpen, zoals het dragen van het FFP2 mondneusmasker of chirurgisch masker, hebben we het op deze manier aangepakt.” In de herziene veldnorm staan meer verwijzingen naar literatuurbronnen opgenomen, de verklarende woordenlijst is uitgebreid, per item is meer wetgeving opgenomen en de layout is aangepast.

Het SVN bestuur en de beroepsverenigingen vDSMH en VHIG hebben de nieuwe veldnorm inmiddels geaccordeerd. “Maar daarmee zijn we er nog niet”, vertelt Sandy. “De veldnorm is bestemd voor medewerkers op de CSA en flexibele scopenreiniging en desinfectie, maar ook de medewerkers op het OK complex zouden zich aan de gestelde Hygiëneen kledingvoorschriften moeten houden. Dat is ook de reden dat we in eerste instantie, naast de eerder genoemde beroepsverenigingen, ook de Nederlandse Vereniging van Operatieassistenten (NVO) en de Nederlandse Vereniging voor Leidinggevenden in het Operatiecomplex (NLVO) hebben gevraagd om deel te nemen aan onze werkgroep. We wilden één norm opstellen die helder en duidelijk is voor iedereen op de CSA, SRD en het OK complex.”

Al gauw bleek het toevoegen van het OK complex aan de herziene richtlijn geen haalbare kaart. Immers naast NVLO en NVO participeren nog meerdere beroepsverenigingen binnen het OK complex. Samen met het SVN bestuur heeft Sandy daarom het volgende bedacht: “Het Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie (SRI), werkt aan de herziening van de richtlijnen van de Werkgroep Infectie Preventie voor het OK complex (WIP). Het zou heel mooi zijn als zij onze richtlijn implementeren, waarmee er één algemene richtlijn komt waar iedereen op het OK complex, de CSA en SRD zich aan moet houden. Duidelijke regels voor iedereen, waarmee de controle op naleving ook een stuk eenvoudiger wordt. Het is nog toekomstmuziek, maar het lijkt mij een uitgelezen kans!” Sandy heeft haar verzoek bij de SRI neergelegd en is momenteel nog in afwachting van een reactie.

Eén grote wens

Sandy is tevreden met het eindresultaat en de tot stand gekomen veldnorm. Maar zij heeft ook alvast een grote wens voor de volgende herziening. De norm is namelijk opgesteld door met name de Deskundigen Infectiepreventie en Deskundigen Steriele Medische Hulpmiddelen en maar een hele kleine afvaardiging vanuit de CSA/SRD werkvloer. Sandy: “We hebben vele oproepen gedaan in ons netwerk om CSA medewerkers bij het project te betrekken. Zij zijn het die dagelijks op de werkvloer staan en die dus waardevolle informatie kunnen leveren over het dragen van beschermende kleding. Zit het lekker, kun je je er goed in bewegen, is het te warm of te koud? Ik krijg de indruk dat men zich niet geroepen voelt of geen tijd beschikbaar krijgt om plaats te nemen in een werkgroep, terwijl we deze mensen juist zo ontzettend nodig hebben. Ik hoop dat het ons de volgende keer lukt om meer mensen van de werkvloer bij het project te betrekken. Wat we dragen is een heel belangrijk onderdeel van ons werk en gezondheid, waar we iedere dag weer mee te maken krijgen!”

Wat we dragen is een heel belangrijk onderdeel van ons werk en gezondheid, waar we iedere dag weer mee te maken krijgen!

Nu de vDSMH en VHIG de veldnorm hebben geaccordeerd, is de herziene veldnorm gepresenteerd op de websites van SVN en de vDSMH. Sandy hoopt daarnaast dat de publicatie de nodige aandacht krijgt op de regiobijeenkomsten van SVN en de vDSMH, waar zij of een ander lid van de werkgroep graag een presentatie komt geven en aanwezig zal zijn voor nadere toelichting en het beantwoorden van vragen. Op het tweedaags congres SVN dat gehouden werd op 4 en 5 november 2022 gaf Sandy een presentatie over de Richtlijn kledingvoorschriften met modeshow. SVN heeft nu ook een speciale video gemaakt om de kledingvoorschriften goed onder de aandacht te brengen.