Claudia Siep is coördinator op de CSA-CSD in het Eindhovense Catharina Ziekenhuis. Sinds kort is in dit ziekenhuis de NCG-meting in gebruik genomen; een effectieve methode om de Niet Condenserende Gassen in de stoomsterilisator op de CSA te meten. Een belangrijke meting, waarmee ieder sterilisatieproces wordt gemonitord en dure en tijdrovende tests overbodig worden gemaakt.

“Voorheen gebruikten we twee routinetesten om de sterilisatoren te monitoren”, vertelt Claudia. “Met de vacuüm lektest werd gecontroleerd of de sterilisator lekdicht was. Deze test werd een keer per week uitgevoerd. Met de Bowie en Dick test (een stoompenetratie test volgens de EN285:2015+A1:2021 clausule 8.2), die dagelijks werd uitgevoerd, werd de stoomkwaliteit gecontroleerd. Met de NCG-sensoren worden de Niet Condenserende Gassen gemeten, waarmee de stoompenetratietest (volgens de EN285:2015+A1:2021 clausule 8.1) overbodig is gemaakt. Met de NCG-sensor wordt namelijk in ieder proces de NCG opnieuw gemeten (volgens de EN285:2015+A1:2021 clausules 8.1, 13.3.1,13.3.2 en 13.3.3). Een dagelijkse test is daarmee dus niet meer nodig. Dat scheelt tijd, maar ook kosten. Bovendien geeft deze NCG-sensor veel meer zekerheid dan de Bowie en Dick (stoompenetratie) test die slechts iedere 24 uur werd gedaan. Wanneer na een NCG-sensor het stoomsterilisatieproces wordt afgekeurd volgens de criteria in de standaarden, is het helder wanneer het is misgegaan. Dat konden we voorheen niet precies achterhalen; als na 24 uur de test negatief uitpakte wisten we niet waar de fout in de voorliggende 24 uur was opgetreden. De NCG-sensor is daarom veel meer accuraat. Ook hebben nu we zekerheid over ieder sterilisatieproces, steeds weer opnieuw.”

Kenniscentrum

Met haar collega’s van het Excellence Centre of Decontamination (ECD) schreef zij een zogenaamd ‘white paper’ over het meten van Niet Condenserende Gassen (NCG’s) op de CSA. Het Excellence Centre of Decontamination (ECD) is opgericht door de afdeling CSA/CSD van het Catharina Ziekenhuis om kennis en kunde op het gebied van het decontamineren van medische hulpmiddelen te bundelen.

Een dagelijkse test is daarmee dus niet meer nodig. Dat scheelt tijd, maar ook kosten.

Naast Claudia Siep zijn ook Ralph van Wezel, David van Kemenade, Karin Janse, Denise Martens, Linda Veldhuizen, Joost van Doornmalen en Willy Davies in dit kenniscentrum werkzaam. De CSA/CSD is een ‘state of the art’ afdeling en ISO 13485 gecertificeerd voor het reinigen, desinfecteren en steriliseren van medische hulpmiddelen en voor het reinigen en desinfecteren van flexibele endoscopen. In de afgelopen jaren zijn er diverse wetenschappelijke onderzoeken uitgevoerd die hebben geleid tot zichtbare verbeteringen in de primaire processen op de afdeling.

Het ECD heeft als doel om de reinigings-, desinfectie- en sterilisatieprocessen van herbruikbare medische hulpmiddelen te verbeteren door het organiseren van onderwijs, het uitvoeren en publiceren van wetenschappelijk onderzoek en het adviseren van vakgenoten in ziekenhuizen en de industrie. Dit betreft niet alleen het inhoudelijke aspect maar ook kennis over bijvoorbeeld het opzetten en onderhouden van een functioneel kwaliteitsmanagementsysteem. Er wordt samengewerkt met de Technische Universiteit Eindhoven en diverse onderzoekers uit binnen- en buitenland.

Waarom een nieuwe test?

Recent onderzoek heeft laten zien dat druk geen sterilisatieparameter is in stoomsterilisatie. Verder is in de literatuur en de standaarden terug te vinden dat stoomsterilisatie gespecificeerd is met de temperatuur, de stoomsamenstelling en de tijd in de werkelijke sterilisatieperiode (Working Party on Pressure Steam Sterilizers of the Medical Research Council. Sterilisation by steam under increased pressure. The Lancet, 273:425–435, 1959 en EN285:2015+A1:2021).

“We wilden daarom deze parameters (temperatuur, stoomsamenstelling en tijd tijdens de holdingfase) meten in ieder proces. Dat bleek mogelijk met de NCG-sensor”, legt Claudia uit. Na het in gebruik nemen van een nieuwe wijze van parametrische vrijgave van ladingen van stoomsterilisatie in het Catharina Ziekenhuis, werd bevestigd dat druk inderdaad geen stoomsterilisatie parameter is. Dat is verder onderzocht door het ECD en in het white paper beschreven. De uitkomsten van het onderzoek zijn verstrekkend en laten zien dat de druk en de uit de druk berekende theoretische temperatuur niet als sterilisatieparameter gebruikt zouden moet worden en zelfs een schijnveiligheid laten zien.

De uitkomsten van het onderzoek zijn verstrekkend

De gevolgen van de gevonden resultaten reikten verder dan verwacht. Ze laten zien dat de test- en ontwikkelingscondities van chemische en biologische indicatoren niet gegarandeerd kunnen worden. Daarmee kan ook de nauwkeurigheid van de chemische en biologische indicatoren niet gegarandeerd worden. Er is een literatuuronderzoek uitgevoerd naar het gebruik van de druk in stoomsterilisatie. Met de gevonden informatie is een afleiding gemaakt. Uit het resultaat bleek het nodig te zijn om methodes te identificeren waarmee de stoomcompositie in de sterilisatorkamer tijdens een stoomsterilisatieproces bepaald kan worden.

Kwaliteitsverbetering

In mei 2020 is de methode in gebruik genomen in het Catharina Ziekenhuis. In de loop van 2021 hebben meerdere Nederlandse ziekenhuizen dit voorbeeld opgevolgd. De NCG-test is gebruiksvriendelijk en overzichtelijk in gebruik. Claudia Siep: “Nu kunnen we per charge zien of de parameters binnen de norm vallen en sneller acteren op afwijkingen, wat de patiëntveiligheid ten goede komt. Bovendien zijn de ladingen makkelijker en sneller te traceren. Kortom een aanzienlijke kwaliteitsverbetering waar we erg blij mee zijn!”